۱۴۰۱ مهر ۲۹, جمعه

فریب کارزار فیک نیوز(دروغ‌پراکنی) یا اخبار جعلی را نخورید!

مرور رسانه‌ها؛ روزنامه دولت، کارگزار کارزار فیک نیوز(دروغ‌پراکنی) در سرکوب معترضان. 
گزارشی از ایران وایر- غربی‌ها اصطلاحی دارند که می‌گویند تکرار دروغ، آن را راست نمی‌‌سازد ولی سبب می‌شود که مردم آن را باور کنند. 

این یک تاکتیک شناخته شده جنگ روانی است که سرکوب‌گران از آن زیاد استفاده می‌کنند. آن‌ها یک دروغ را به طور شبکه‌ای نشر می‌دهند و آن‌قدر آن را تکرار می‌کنند تا مردم به مرور باورش کنند. ادعای «کشته‌سازی توسط معترضان» یک نمونه واضح از توسل جریان رسانه‌ای دستگاه سرکوب است که طی یک ماه گذشته زیاد درباره آن شنیده‌ایم. آن‌ها برای اثبات این ادعا، دو نیرنگ را در پیش گرفته‌اند؛ اول ادعای دروغ کشته‌سازی را مرتب تکرار می‌کنند تا مردم باور کنند و دوم برای اثبات ادعای خود، فیک‌نیوز تولید و آن را به نام معترضان منتشر و سپس با راستی آزمایی دروغ خودبافته، می‌کوشند معترضان را دروغ‌گو و بی‌اعتبار معرفی و آن‌ها را  ترور شخصیتی کنند.
روزنامه «ایران»، وابسته به دولت «ابراهیم رئیسی» در همین راستا روز دوشنبه ۲۵ مهر ۱۴۰۱ گزارشی با عنوان «ماجرای هانا دوزدوزانی چیست؟ | این دختر چه‌طور در ناآرامی‌ها کشته و زنده شد؟» منتشر و «همشهری آنلاین» و رسانه‌های دیگری آن را بازنشر کردند. در این گزارش آمده بود: «رسانه‌های ضدانقلاب در روزهای اخیر بدون هیچ استنادی مدعی شده بودند که یک دانش‌آموز در حمله نیروهای امنیتی به یک مدرسه در اردبیل جان خود را از دست داده است.»

به گزارش همشهری آنلاین، روزنامه ایران نوشت: «در روزهای اخیر حساب‌های توئیتری ضدانقلاب پس از ناکامی از کشته سازی مرحومه اسرا پناهی، با انتشار عکسی از یک فرد دیگر، مدعی شدند که هویت اصلی دانش‌آموز کشته شده، هانا دوزدوزانی بوده که در دبیرستان شاهد اردبیل به واسطه حمله نیروهای لباس شخصی و به ضرب باتوم کشته شده است. اما دختری که این رسانه‌های معاند و اکانت‌های فیک‌خبر از کشته شدن وی در مدرسه را اعلام کرده بودند، در صفحه اینستاگرام خود خبر از سلامت خود و تکذیب دروغ‌گویی این رسانه‌ها داد و گفت تصویر منتشر شده از سوی این رسانه‌ها متعلق به وی می‌باشد و خبرسازی از درگذشت وی دروغ است. این چندمین نمونه از پروژه‌های ناموفق کشته‌سازی است.» 

رسانه‌های حکومتی هم‌چون روزنامه ایران با راه‌اندازی کارزار فیک‌نیوز یا اخبار جعلی، تلاشی بیهوده برای بی‌اعتبار کردن معترضان دارند. این گزارش از همین منظر قابل تحلیل است. روشن نیست اولین بار خبر کشته شدن هانا دوزدوزانی را چه کسی منتشر کرده ولی آن‌چه روشن است، این که کارزار حکومت‌ساخته فیک‌نیوز به آن دامن زده و آن را نشر داده است و حالا می‌کوشد به اسم برملا کردن «دروغ معترضان»، آن‌ها را بی‌اعتبار سازد. 

 اکانت‌ جعلی «اخراجی۲» از همین دست اکانت‌های وابسته یا نزدیک به ارتش سایبری است که هدفی جز تخریب معترضان دنبال نمی‌کند:
دستگاه پروپاگاندا (تبلیغات سیاسی- جوسازی) از این روش در طول یک ماه گذشته بارها استفاده کرده است. آن‌ها خبری را به نقل از معترضان منتشر و سپس دروغ بودن آن را مثلا برملا و به معترضان حمله می‌کنند، وگرنه روشن است حکومت اساسا بنای قبول مسوولیت در قتل معترضان را ندارد. آن‌ها کشته شدن معترضان را به مخالفان جمهوری اسلامی و یا ناشی از بیماری، خودکشی، گاز گرفتن سگ و … نسبت داده و برای قاتلان واقعی این روزهای خیابان‌های ایران که در لباس نیروی انتظامی یا بسیج حاضر هستند، نقشی قائل نیستند.

راه‌اندازی کارزار فیک‌نیوز روش معمول حکومت‌های سرکوب‌گر در بستن دهان مخالفان است. آن‌ها گاهی نیز با انتشار داستان‌های جعلی،‌ اعتراض جمعی به داستانی خیالی را دامن می‌زنند تا بعد با انتشار اخبار درست، مشروعیت جنبش را زیر سوال ببرند.

آن‌ها از این تاکتیک یک هدف دیگر را نیز دنبال می‌کنند و آن سردرگم کردن مردم است. کاربران عادی شبکه‌های اجتماعی عموما مهارت فکت چکینگ و راستی آزمایی ادعاها را ندارند. وقتی خبری توسط تعدادی کاربر منتشر می‌شود، آن‌ها نیز بی‌درنگ آن را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و وقتی آن خبر تکذیب شد، دچار سردرگمی می‌شوند و نسبت به صحت سایر اخبار نیز تردید می‌کنند؛ غافل از این که پشت خبرهای منتشر شده، ارتش سایبری است و این دقیقا هدفی است که آن‌ها دنبال می‌کنند.

 احتیاط در به اشتراک گذاشتن اخباری که می‌تواند درستی آن‌ها محل تردید باشد، رمز مقابله با کارزار فیک‌نیوز است.
رادیو زمانه- چگونه فیک نیوز را شناسایی کنیم؟

۱. به سرخط‌ خبرها با دیده‌ی شک بنگرید. سرخط خبرهای جعلی اغلب جالب هستند و با حروف بزرگ و علامت تعجب می‌آیند. اگر سرخط خبر باورناپذیر باشد این احتمال هست که خبر جعلی باشد.

۲. به نشانیِ وبسایت با دقت بیش‌تر توجه کنید. بسیاری از وبسایت‌هایی که خبرهای جعلی منتشر می‌کنند از نشانی اینترنتی مشابه منابع موثق استفاده می‌کنند؛ آنها نشانی وبسایت‌های معتبر را کمی‌ تغییر می‌دهند. شما می‌توانید با مقایسه‌ی نشانیِ وبسایت‌ها این نکته را دریابید.

۳. منبع خبر را نگاه کنید. مطمئن شوید که خبر از منبعی خوش‌آوازه به دست شما می‌رسد. اگر خبر از وبسایتی به دست شما رسیده که برایتان آشنا نیست درباره‌ی آن وبسایت اطلاعات کسب کنید.

۴. به فرمت‌های نامتعارف توجه کنید. بسیاری از خبرهای جعلی در خود خطاهای املایی و گرامری دارند و فرمت ظاهریشان هم غیرعادی است.

۵. به عکس‌ها توجه کنید. گزارش‌های خبریِ جعلی اغلب با عکس‌ها یا ویدئوهای دستکاری‌شده همراه هستند. گاهی عکس مورد نظر معتبر است اما در جایی غیر از پیش‌زمینه‌ی خودش به کار رفته است. می‌توانید عکس را در اینترنت جستجو کنید تا دریابید از کجا آمده است.

۶. به تاریخ‌ها توجه کنید. گزارش‌های خبریِ جعلی ممکن است زمان‌بندی‌هایی داشته باشند که بی‌معنا باشد یا ممکن است در آنها زمان رخدادها تغییر داده شده باشد.

۷. شواهد را چک کنید. منابعی که در آنها نام نویسنده آمده است را بررسی کنید. نبود هیچ منبعی یا بی‌نام بودن نویسنده می‌تواند نشانه‌ی جعلی بودنِ خبر باشد.

۸. به دیگر گزارش‌ها هم توجه کنید. اینکه هیچ منبع دیگری آن خبر را گزارش نکرده است می‌تواند نشانه‌ی جعلی بودن خبر باشد.

۹. آیا خبر طنز است. گاهی دشوار است میان خبر جعلی و مطلب فکاهی تمایز بگذاریم. بررسی کنید که آیا منبع خبر به مطالب طنز معروف است و آیا جزئیات خبر و آهنگ خبر نشان از طنز بودن دارد.

۱۰. برخی خبرها عمداً دروغ هستند. با نگاهی انتقادی درباره‌ی خبرهایی که می‌خوانید بیندیشید و فقط آنهایی را همرسانی کنید که می‌دانید موثق هستند.

در پایان باید گفت گزارش‌های خبری معمولاً چنان خوب روایت می‌شوند که نشان می‌دهد ساختگی نیستند و همین امتیازی است که یک گزارش خبریِ خوب دارد. اما بد نیست درباره‌ی هر خبری کمی شکاک باشیم و از خود بپرسیم: آیا این واقعاً اتفاق افتاده است؟

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر