بیست و شش سال گذشت...
پنجم ژوئن سالگرد دلاوری و از خودگذشتگی مرد تانک ها بود.
مرد تانک‌ها (Tank Man) یا معترض ناشناس لقبی است که رسانه‌ها به یک فرد ناشناس چینی داده‌اند. او پنجم ژوئن صبح روز پس از سرکوب خونین اعتراضات میدان تیانآنمن (۱۹۸۹ میلادی) به تنهایی در جلوی ستونی از تانک‌های چینی در حال حرکت٬ ایستاد و برای مدتی جلوی حرکت آنها را گرفت.
سال گذشته٬ دولت چین در بیست و پنجمین سالگرد کشتار میدان تیانآنمن (میدان صلح آسمانی) دسترسی به اینترنت را در این کشور به شدت محدود کرده بود. سرویس‌های مختلف گوگل مسدود شد و میلیون‌ها کاربر امکان دسترسی آزاد به اطلاعات را نداشتند.
همزمان امکان جستجوی هر نوع واژه مانند: تانک، میدان و خون که می‌تواند با حوادث آن زمان این میدان مرتبط باشد، در اینترنت ناممکن شده است.
دیگر واژه های ممنوع عبارتند از «فردا»، «روز خاص»، «در آن سال»، «اردک بزرگ زرد» و بسیاری از ترکیب های اعدادی که می تواند به چهارم و پنجم ژوئن ۱۹۸۹ اشاره ای داشته باشد.
کاربران چینی امکان دسترسی به صفحه اصلی گوگل و سرویس‌های مختلف آن از جمله جی‌میل، ترجمه، عکس و جستجو را نداشتند.
در چین شبکه‌های اجتماعی محبوب نظیر فیس‌بوک، توییتر و سایت یوتیوب در کنار سایت‌های گروه‌های فعال حقوق بشر و رسانه‌های خارجی نظیر "نیویورک تایمز" فیلتر شدند.
کمپانی گوگل پس از ۲۰ سال سانسور کشتار میدان تیانآنمن سرانجام در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد که بر خلاف رویه تا آن زمانش، دیگر حاضر به خودسانسوری در چین نیست و از همین رو کاربرانش را به طور خودکار به سایت سانسورنشده گوگل در هنگ‌کنگ هدایت می‌کند.
تا پیش از سال ۲۰۱۰ وقتی در غرب٬ تصاویر میدان تیانآنمن (Tiananmen Square) را درگوگل جستجو می کردیم٬ بلافاصله تصاویری از مرد تانک ها ظاهر می شد. با نگاهی به ۱۸ صفحه نخست نتایج٬ مرد تانک ها دوباره و دوباره ظاهر می شد.
اما وقتی مردم در چین همین جستجو را در گوگل انجام می دادند تنها ۳ صفحه ظاهر می شد. نقشه های شهری٬ معماری٬ دستورهای آشپزی و گردشگران لبخند به لب ایستاده در میدان! و نه حتا یک عکس از مرد تانک ها.
«مرفه شوید و دهان خود را ببندید»
سانسور در چین موجب شده تا جوانان چینی از مسائل میدان تیانآنمن تقریبا بی‌اطلاع باشند. مردم این کشور یا اصلا در این باره بی‌اطلاعند یا اطلاع محدودی دارند یا اگر هم بدانند اغلب وانمود می‌کنند که بی‌خبرند.
دانشجویان چند نسل بعد دانشگاه «بیدا» که جلودار جنبش دموکراسی خواهی ۱۹۸۹ بود٬ هیچ تصوری از آنچه اتفاق افتاده بود ندارند.
سال گذشته خبرنگاری به نام لویزا لیم برای نوشتن کتابی به نام "جمهوری خلق فراموشی" عکس معروف و نمادین سال ۱۹۸۹ در چین را به ۱۰۰ دانشجو نشان داد و از آنها خواست بگویند که این عکس به چه رویدادی مربوط است.
عکس، مردی را نشان می‌دهد که به تنهایی در برابر صف تانک‌های روان به سوی میدان تیانآنمن ایستاده است و می‌کوشد مانع حرکت آنها شود. تنها ۱۵ دانشجو توانسته بودند پاسخ درست بدهند. بقیه آن را به حوادث کوزوو و کره جنوبی و ... ربط داده بودند.
لیم در مقاله‌ای که در باره دشواری‌های نوشتن کتابش منتشر کرده می‌نویسد که دستکم بخش بزرگی از سه، چهار میلیون شهروند پکن که شخصا شاهد آن روزها بوده‌اند نیز خود را به فراموشی و بی‌اطلاعی می‌زنند.
مستند چین - مرد تانک‌ها
تظاهراتی که با حرکت اعتراضی منفرد مرد تانک ها به اوج خود رسید٬ پنج هفته پیش تر با تظاهرات انبوه دانشجویان آغاز شده بود.
دانشجویان خواستار اصلاحات دموکراتیک از سوی حزب کمونیست چین شدند. هنگامی که حزب این درخواست را رد کرد، دانشجویان در ۱۳ مه دست به اعتصاب غذا زدند.
روز بعد٬ تعداد شرکت کنندگان در اعتصاب غذا٬ از ۸۰۰ نفر به ۳٫۰۰۰ نفر رسید.
در بعد از ظهر همان روز٬ بیش از ۳۰۰٫۰۰۰ نفر به پشتیبانی از دانشجویان در میدان تیانآنمن گرد هم آمده بودند.
طی روزهای بعد٬ اقشار و طيف‌های گوناگون جامعه به دانشجویان پیوستند. از کارگر و پزشک گرفته تا وکلا٬ خبرنگاران٬تلویزیون مرکزی چین٬ کودکان با والدین شان...
راهبان بودایی
قضات
پلیس نظامی از دانشکده افسری پلیس
جوانان پکن
دکترها٬ پرستارها و دیگر کارکنان کادر پزشکی
دانش آموزان با شعارهایی علیه فساد دولتی...
یانگ ونگ (Jan Wong) نویسنده و خبرنگار چینی - کانادایی٬ آن روزها را چنین توصیف می کند:"در پکن٬ یک دهم مردم به خیابان ها آمده بودن. پیرها٬ بچه های کوچک... بسیار عظیم بود... یک جشن اعتراضی بود."
همه ی گروه ها با پرچم نوشته هاشون اومده بودن بیرون. نوشته بودن: «ما خبرنگارهای پکن هستیم. ما آزادی مطبوعات می خواهیم. ما حق بیان حقیقت می خواهیم.»
دکترها٬ پرستارها٬ دانشمندان و نظامی ها رو می دیدین که تظاهرات می کردند.
ملوان های چینی هم در تظاهرات بودند. و من با خودم گفتم این غیر عادیه٬ پس دیگه کی باقی مونده؟ انگار تنها رهبران ارشد اونجا نبودن!"
در بیشتر رسانه های غربی همچنان به عنوان پدیده ای دانشجویی تلقی می شد.
ولی ماجرا مفصل تر از این ها بود...
دانشجوها حرکتی را آغاز کرده بودند و اندکی بعد همه در اعتراض به فشارها٬ فساد دولتی و ۴۰ سال سرکوب بیرون ریختند.
ده ها میلیون زن و مرد و پیر و جوان٬ در میدان تیاتآنمن٬ در خیابان های پکن و در سرتاسر چین٬ به خیابان ها آمده بودند. همه ی کوچه پس کوچه های کشور شاهد شورشی آزادانه بود.
دانشجویان تظاهرات را با هدف زدودن فساد وسوءاستفاده های دولت و آزادی بیان آغاز کرده بودند. آنها به دنبال اصلاحات بودند٬ نه انقلاب. ولی زمانی که جنبش به طبقه متوسط سرایت کرد و بعد به کارگران و کشاورزان رسید٬ صورت مسئله عوض شد.
تغییر از خیزش دانشجویی به خیزش کارگری٬ چیزی بود که واقعن دولت چین را وحشت زده کرده بود و این چیزی بود که برای ثبات و بقای حزب کمونیست خطر داشت.
در بیستم ماه مه٬ نخست وزیر لی پانگ در پکن حکومت نظامی اعلام کرد.
نظامیان شهر را اشغال کردند و به تظاهرات میدان تیانآنمن خاتمه دادند.
کمونیست ها هرگز در طول حکومت ۴۰ ساله خود٬ مردم و ارتش را در چنین موقعیتی قرار نداده بودند.
نمایش عظیمی از قدرت بود. طبق اکثر گزارش ها ۳۰٫۰۰۰ نظامی٬ تعداد بیشماری تانک و نفربر به سمت شهر روانه شدند.
مردم مانند سیل بیرون ریختند و با تعداد بیشمارشان خیلی راحت خیابان ها را بستند.
زن های جوان٬خانه دارهای میانسال٬ کارگرهای پیر و بازنشسته می گفتند: جای شما اینجا نیست٬ دست از سرمون بردارید. برادر سربازم تو باید از مردم دفاع کنی.
و سربازان می گفتند ما مردم خود را نمی کشیم.
سرانجام چهار روز پس از تلاش برای ورود٬ ارتش به پایگاه هایش بیرون از شهر بازگشت.
پکن شادمان بود ولی از طرف دیگر تحقیر بزرگی برای رهبران بود. آن ها شکست خورده بودند و وجه شان را از دست داده بودند. و تصمیم گرفتند که دیگر نگذارند چنین چیزی تکرار شود.
طی ده روز بعد رهبر ارشد "دنگ شیائو پینگ" طرح تازه ای ریخت.
نیروی عظیمی با حمایت تانک ها٬ پایگاه های خود را در سرتاسر چین ترک کردند.
در شب سوم ژوئن٬ نیروی تهاجمی بزرگی از همه سوی میدان وارد شد.
این بار با مهمات جنگی و این بار با این دستور موکد که میدان تیانآنمن تا صبح چهارم ژوین باید پاک سازی شده باشد.
اولین تیراندازی ها همه را غافلگیر کرد. مردم انتظار چنین چیزی را نداشتن. سربازان ارتش خلق٬ بدون هدف به همه طرف شلیک می کردن.
مردم فریاد می زدن: « عکس بگیرین! فیلم بگیرین! به دنیا بگین اینجا چه خبره٬ دارن مردم بی گناه رو می کشن.»
ساختمان ها را با گلوله سوراخ سوراخ کردن. بچه٬ زن٬ آدم های عادی که در ایوان خانه هاشون پایین را نگاه می کردن تیر خوردن. مردم توی آشپزخونه ی خودشون هنگام تماشای تلویزیون یا در تختخواب کشته شدن.
سربازها به همه تیراندازی می کردن: دکترها٬ پرستارها٬ نیروهای امداد و آمبولانس...
در میان کشته شده گان اساتید دانشگاه٬ دانشجویان٬ افراد فنی٬کارگران٬ صاحبان کسب و کارهای کوچک کارگران بازنشسته٬ دانش آموزان دبیرستانی٬ از پیرزن ۹۰ ساله تا دو دختر بچه ۹ ساله دیده می شد.
هیچکس آماری از تعداد کشته شدگان ندارد. پیکر کشته شدگان و مجروحین بزودی ناپدید شد. سربازان پیکر جان باختگان و حتا زخمی هایی که هنوز زنده بودند را توسط اتوبوس به مکانی نامعلوم منتقل کردند.
صلیب سرخ چین ابتدا امار ۲۶۰۰ نفر را اعلام کرد ولی بلافاصله در اثر فشار دولت آن را تکذیب کرد.
آمار دولتی ۲۴۱ کشته؛ شامل ۲۳ افسر و سرباز٬ و ۷۰۰۰ زخمی است.
بر اساس آمار یکی از مقامات صلیب سرخ چین که نامش ذکر نشده تعداد کشته شدگان ۵٫۰۰۰ و مجروحین ۳۰٫۰۰۰ نفر است.
طی روزها٬ هفته ها و ماههای بعد٬ دولت چین با دستگیری و شکنجه ده ها هزار نفر٬ موجی از وحشت برای کسانی که جرات کرده بودند برای آزادی اعتراض کنند ایجاد کرد.
تلویزیون به طور مستمر تصاویری از تظاهر کنندگان را پخش می کرد و از مردم می خواست به دوستان خانواده و عزیزان خود اطلاع رسانی کنند.
خطوط تماس ویژه تلفن در اختیار مردم گذاشته شد. بزودی ظرفیت زندان ها در سراسر کشور پر شد.
تصاویر ۲۱ فعال دانشجویی بارها و بارها در تلویزیون نشان داده شده و از مردم خواسته شد تا آنها را تحویل دهند.
آنتونی توماس: "ما بعد از آن قضایا تعداد زیادی اعدام در ملا عام در تلویزیون چین دیدیم. .آنهم برای افرادی که جرم شان خیلی کمتر از آن بود که بخواد حکومت را تا این حد اشفته کند. به دنبال کشتار پکن٬ ده ها هزار نفر در سرتاسر چین بازداشت شدند. تعداد نامعلومی اعدام شدند و تعدادی تا امروز در زندان هستند. تلویزیون چین این افراد را به عنوان ضدانقلاب٬ عوامل خارجی و اراذل و اوباش (چه واژه های آشنایی!!!) به تصویر می کشد. اما آنها هرگز آن مرد معترض را که تبدیل به موثرترین نماد مقاومت در مقابل حکومت شده بود نشان ندادند.
رابین مونرو خبرنگار٬ نویسنده و فعال حقوق بشر انگلیسی در باره مرد تانک ها چنین می گوید: "معنای کاری که او کرد کاملاً واضح بود. او از طرف مردم پکن حرف می‌زد. پیش از چهارم ژوئن میلیون‌ها نفر از مردم را در خیابان‌های سرتاسر چین می‌بینیم که بدون خشونت خواستار حقوق شهروندی بیشتر، آزادی، دموکراسی، آزادی مطبوعات و پایان فساد دولتی بودند. اما بعد از چهارم ژوئن چه؟ یک مرد را می‌بینیم، یک انسان از خود گذشته شاید، که بر خود دیده بود از طرف دیگرانی حرف بزند که در آن مقطع به سکوت وادار شده بودند."
چین دست کم ۳۰٫۰۰۰ پلیس اینترنتی دارد که بر ۱۱۱ میلیون کاربر اینترنتی در سراسر کشور نظارت می کند.
ولی برای کنترل پیچیده تر٬ چین به تکنولوژی غرب متکی است.
تمام شرکت های بزرگ غربی آی. تی. نه تنها بازار چین را پذیرفته اند بلکه تمام تلاش خود را برای رضایت دولت چین انجام داده اند.
آن ها تطبیق نظام اطلاعاتی شان را با سانسورهای سیاسی لازم پیشنهاد داده بودند.
یاهو در امضای التزام خودسانسوری مقدم بوده٬ گوگل و بقیه هم همین کار را کردند.
بگفته ج‍ان‍ات‍ان میرسکی (Jonathan Mirsky) نویسنده و خبرنگار آمریکایی٬ این شرکت ها کاملن قادرند به اطلاعات اشخاص دسترسی پیدا کنند٬ یا بدتر.
در مورد یاهو و سیسکو٬ فقط به عنوان دو مثال از بین بقیه که قادر به فراهم کردن فناوری شناسایی افراد و پیام هایی هستند که خوشایند دولت چین نمی باشد٬ ما دست کم یک مورد را سراغ داریم. فردی به نام «شی تایو» که به همین دلیل در چین بازداشت شد.
«شی تایو» یک خبرنگار بود. جرمش ارسال دستورالعمل دولت چین به یک سایت آمریکایی بود درباره اینکه رسانه ی آن ها چگونه باید شانزدهمین سالگرد کشتار پکن را پوشش دهد.
یاهو تمام اطلاعات لازم را در اختیار دولت چین قرار داد شامل زمان ارسال ایمیل آدرس آی.پی. و مشخصات کامپیوتر مورد استفاده اش. «شی تایو» دستگیر شد و به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
«شی تایو» پس از گذراندن بیش از هشت سال از دوران محکومیتش٬ پانزده ماه زودتر از زندان آزاد شد.
در فوریه ۲۰۰۶ نمایندگان یاهو٬ گوگل٬ سیسکو و ماکروسافت به اتهام همدستی در سرکوب در مقابل کمیته ای از نمایندگان کنگره ظاهر شدند.
نماینده گوگل در دفاع از سانسور چنین توضیح داد: «به این نتیجه رسیدیم که ارایه ی «بهترین» خدمات به کاربران و گسترش دسترسی آنها به اطلاعات در صورتی ممکن است که ما سانسورهای مورد لزوم طبق قوانین چین را اعمال کنیم. این نه چیزی ست که ما با اشتیاق انجام داده باشیم و نه ذره ای به آن افتخار کنیم.»
تصمیم دشواری نبود!!! باید میان پشتیبانی از آزادی٬ و پول و بردگی٬ یکی را انتخاب می کردند...
فیلم کامل مستند چین - مرد تانک ها را در اینجا با زیر نویس فارسی تماشا کنید
فیلم کشتار ۱۹۸۹ تیان آنمن - مرد تانک ها و جنبش دموکراسی خواهی دانشجویان چینی
پنجم ژوئن سالگرد دلاوری و از خودگذشتگی مرد تانک ها بود.
مرد تانک‌ها (Tank Man) یا معترض ناشناس لقبی است که رسانه‌ها به یک فرد ناشناس چینی داده‌اند. او پنجم ژوئن صبح روز پس از سرکوب خونین اعتراضات میدان تیانآنمن (۱۹۸۹ میلادی) به تنهایی در جلوی ستونی از تانک‌های چینی در حال حرکت٬ ایستاد و برای مدتی جلوی حرکت آنها را گرفت.
دیگر واژه های ممنوع عبارتند از «فردا»، «روز خاص»، «در آن سال»، «اردک بزرگ زرد» و بسیاری از ترکیب های اعدادی که می تواند به چهارم و پنجم ژوئن ۱۹۸۹ اشاره ای داشته باشد.
کاربران چینی امکان دسترسی به صفحه اصلی گوگل و سرویس‌های مختلف آن از جمله جی‌میل، ترجمه، عکس و جستجو را نداشتند.
در چین شبکه‌های اجتماعی محبوب نظیر فیس‌بوک، توییتر و سایت یوتیوب در کنار سایت‌های گروه‌های فعال حقوق بشر و رسانه‌های خارجی نظیر "نیویورک تایمز" فیلتر شدند.
تا پیش از سال ۲۰۱۰ وقتی در غرب٬ تصاویر میدان تیانآنمن (Tiananmen Square) را درگوگل جستجو می کردیم٬ بلافاصله تصاویری از مرد تانک ها ظاهر می شد. با نگاهی به ۱۸ صفحه نخست نتایج٬ مرد تانک ها دوباره و دوباره ظاهر می شد.
سانسور در چین موجب شده تا جوانان چینی از مسائل میدان تیانآنمن تقریبا بی‌اطلاع باشند. مردم این کشور یا اصلا در این باره بی‌اطلاعند یا اطلاع محدودی دارند یا اگر هم بدانند اغلب وانمود می‌کنند که بی‌خبرند.
دانشجویان چند نسل بعد دانشگاه «بیدا» که جلودار جنبش دموکراسی خواهی ۱۹۸۹ بود٬ هیچ تصوری از آنچه اتفاق افتاده بود ندارند.
سال گذشته خبرنگاری به نام لویزا لیم برای نوشتن کتابی به نام "جمهوری خلق فراموشی" عکس معروف و نمادین سال ۱۹۸۹ در چین را به ۱۰۰ دانشجو نشان داد و از آنها خواست بگویند که این عکس به چه رویدادی مربوط است.
لیم در مقاله‌ای که در باره دشواری‌های نوشتن کتابش منتشر کرده می‌نویسد که دستکم بخش بزرگی از سه، چهار میلیون شهروند پکن که شخصا شاهد آن روزها بوده‌اند نیز خود را به فراموشی و بی‌اطلاعی می‌زنند.
تظاهراتی که با حرکت اعتراضی منفرد مرد تانک ها به اوج خود رسید٬ پنج هفته پیش تر با تظاهرات انبوه دانشجویان آغاز شده بود.
دانشجویان خواستار اصلاحات دموکراتیک از سوی حزب کمونیست چین شدند. هنگامی که حزب این درخواست را رد کرد، دانشجویان در ۱۳ مه دست به اعتصاب غذا زدند.
دکترها٬ پرستارها٬ دانشمندان و نظامی ها رو می دیدین که تظاهرات می کردند.
ولی ماجرا مفصل تر از این ها بود...
دانشجوها حرکتی را آغاز کرده بودند و اندکی بعد همه در اعتراض به فشارها٬ فساد دولتی و ۴۰ سال سرکوب بیرون ریختند.
تغییر از خیزش دانشجویی به خیزش کارگری٬ چیزی بود که واقعن دولت چین را وحشت زده کرده بود و این چیزی بود که برای ثبات و بقای حزب کمونیست خطر داشت.
کمونیست ها هرگز در طول حکومت ۴۰ ساله خود٬ مردم و ارتش را در چنین موقعیتی قرار نداده بودند.
زن های جوان٬خانه دارهای میانسال٬ کارگرهای پیر و بازنشسته می گفتند: جای شما اینجا نیست٬ دست از سرمون بردارید. برادر سربازم تو باید از مردم دفاع کنی.
و سربازان می گفتند ما مردم خود را نمی کشیم.
پکن شادمان بود ولی از طرف دیگر تحقیر بزرگی برای رهبران بود. آن ها شکست خورده بودند و وجه شان را از دست داده بودند. و تصمیم گرفتند که دیگر نگذارند چنین چیزی تکرار شود.
نیروی عظیمی با حمایت تانک ها٬ پایگاه های خود را در سرتاسر چین ترک کردند.
در شب سوم ژوئن٬ نیروی تهاجمی بزرگی از همه سوی میدان وارد شد.
آمار دولتی ۲۴۱ کشته؛ شامل ۲۳ افسر و سرباز٬ و ۷۰۰۰ زخمی است.
بر اساس آمار یکی از مقامات صلیب سرخ چین که نامش ذکر نشده تعداد کشته شدگان ۵٫۰۰۰ و مجروحین ۳۰٫۰۰۰ نفر است.
خطوط تماس ویژه تلفن در اختیار مردم گذاشته شد. بزودی ظرفیت زندان ها در سراسر کشور پر شد.
تصاویر ۲۱ فعال دانشجویی بارها و بارها در تلویزیون نشان داده شده و از مردم خواسته شد تا آنها را تحویل دهند.
ولی برای کنترل پیچیده تر٬ چین به تکنولوژی غرب متکی است.
تمام شرکت های بزرگ غربی آی. تی. نه تنها بازار چین را پذیرفته اند بلکه تمام تلاش خود را برای رضایت دولت چین انجام داده اند.
آن ها تطبیق نظام اطلاعاتی شان را با سانسورهای سیاسی لازم پیشنهاد داده بودند.
یاهو در امضای التزام خودسانسوری مقدم بوده٬ گوگل و بقیه هم همین کار را کردند.
در مورد یاهو و سیسکو٬ فقط به عنوان دو مثال از بین بقیه که قادر به فراهم کردن فناوری شناسایی افراد و پیام هایی هستند که خوشایند دولت چین نمی باشد٬ ما دست کم یک مورد را سراغ داریم. فردی به نام «شی تایو» که به همین دلیل در چین بازداشت شد.
یاهو تمام اطلاعات لازم را در اختیار دولت چین قرار داد شامل زمان ارسال ایمیل آدرس آی.پی. و مشخصات کامپیوتر مورد استفاده اش. «شی تایو» دستگیر شد و به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
«شی تایو» پس از گذراندن بیش از هشت سال از دوران محکومیتش٬ پانزده ماه زودتر از زندان آزاد شد.
نماینده گوگل در دفاع از سانسور چنین توضیح داد: «به این نتیجه رسیدیم که ارایه ی «بهترین» خدمات به کاربران و گسترش دسترسی آنها به اطلاعات در صورتی ممکن است که ما سانسورهای مورد لزوم طبق قوانین چین را اعمال کنیم. این نه چیزی ست که ما با اشتیاق انجام داده باشیم و نه ذره ای به آن افتخار کنیم.»
فیلم کامل مستند چین - مرد تانک ها را در اینجا با زیر نویس فارسی تماشا کنید
فیلم کشتار ۱۹۸۹ تیان آنمن - مرد تانک ها و جنبش دموکراسی خواهی دانشجویان چینی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر